De Verbeelding
DE VERBEELDING van een nieuw arbeidsmarktsysteem. We beschrijven eerst de context waarin een nieuw arbeidsmarktsysteem nodig is. We VERBEELDEN een circulair arbeidsmarktsysteem waarin IEDEREEN kan werken en/of van betekenis kan zijn, en wat er voor nodig is om dat te bereiken. De stap wordt gemaakt naar de vraag; ‘hoe dan?’; de eerste contouren van de weg naar schaling.
DE VERBEELDING van een nieuw arbeidsmarktsysteem. We beschrijven eerst de context waarin een nieuw arbeidsmarktsysteem nodig is.
Teveel mensen staan aan de zijlijn
Vanuit het neoliberaal kapitalistisch denken heeft de nadruk jarenlang gelegen op welvaart, op efficiency en hoe mensen ingezet konden worden om dat te bereiken (human capital). De aanname was dat dit ook zou leiden tot welzijn en dat er gelijkheid zou ontstaan. Dat heeft anders uitgepakt. Er is veel te weinig aandacht geweest voor mensen, voor ontwikkeling van mensen en wat mensen nodig hebben om van betekenis te kunnen zijn (en blijven) in de maatschappij. Het gevolg is dat we een systeem zonder veilige weg voor ontwikkeling hebben gecreëerd. Enerzijds zijn er veel mensen die niet op hun plek zitten bij hun huidige werkgever, maar niet in beweging komen vanwege het ontbreken van een veilige route. Anderzijds staan er mensen met veel talenten langs de zijlijn die wel willen, maar nu niet mee kunnen doen op de arbeidsmarkt.
Kennis veroudert snel en mensen werken langer
Door technologische ontwikkelingen en een snel veranderende maatschappij verandert werk continu. Soms verdwijnen banen helemaal en komen er nieuwe banen bij (waar ook nieuwe opleidingen voor nodig zijn). Eén opleiding volgen (welke opleiding of niveau dan ook) is niet meer genoeg om de benodigde kennis voor een functie tot het einde van een loopbaan up to date te houden. Onderzoek laat zien dat de snelheid waarmee een vaardigheid zijn relevantie verliest minder dan 5 jaar is. Ook wordt verwacht dat 85% van de banen in 2030 nu nog niet eens bestaat! Kortom, kennis veroudert. Daarbij worden we ouder, blijven langer gezond en kunnen dus ook langer blijven werken. Het is logisch dat mensen meerdere keren een overstap maken (van baan, bedrijf of branche) in een loopbaan van gemiddeld 50 jaar.
Tekorten worden structureel
Er zijn altijd (wisselende) tekorten geweest op de arbeidsmarkt. Er zijn grote tekorten NU. Met een vergrijzende bevolking en een afnemend geboortecijfer worden tekorten structureel, op veel (cruciale) plekken. Dat betekent dat iedereen nodig is! En dat we in plaats van concurreren gaan samenwerken op de arbeidsmarkt, vanuit vertrouwen, niet wantrouwen.
Verbeelding
Een circulair arbeidsmarktsysteem
Een arbeidsmarkt die de mens weer centraal zet (wie ben je, wat wil je, wat kan je?) en waarin iedereen zich kan blijven ontwikkelen.
Wat is daarvoor nodig?
Er zijn 14 systeemhobbels die een veilige route naar een (andere) baan in de weg zitten. Er is een infrastructuur nodig voor IEDEREEN waarin deze 14 systeemhobbels zijn opgelost. Deze hobbels staan weergegeven in onderstaand figuur.
Het Akkoord van Python
Het Akkoord van Python is ontstaan door te experimenteren en samen met onze partners te leren in de praktijk hoe het WEL kan. Na 3 jaar proeftuinen en met meer dan 300 organisaties die samenwerken om 14 systeemhobbels te doorbreken hebben we geleerd wat werkgevers, opleiders, sociale partners en overheid moeten doen om te zorgen dat er een nieuw arbeidsmarktsysteem staat. Vanuit een klein groepje innovators (25 bij de oprichting van De Buitenboordmotor) is de stap gemaakt naar de voorlopers. In het Akkoord van Python verbeelden we wat ieders rol is om het circulaire arbeidsmarktsysteem te bouwen. Het grootste gedeelte van dit systeem wordt gedragen door individuele werkgevers, werknemersorganisaties en werkgeversorganisaties (sociale partners) en opleiders, waarbij de overheid faciliteert door te zorgen dat er geen wet- en regelgeving in de weg zit en subsidies (waar nodig) dit systeem ondersteunen.
Een circulair arbeidsmarktsysteem voor IEDEREEN
We zien vier groepen op de arbeidsmarkt:
1. De werkenden, waarbij het circulaire arbeidsmarktsysteem ondersteunend is om op een veilige manier regie te nemen op eigen ontwikkeling en van baan naar baan te bewegen;
2. “De Nieuwe Klasse”, mensen die nu buiten het circulaire arbeidsmarktsysteem staan EN die met een kleine touwladder kunnen toetreden tot de arbeidsmarkt.
3. “Ongekend Talent”, mensen die met meer ondersteuning weer mee kunnen doen en tot het systeem kan toetreden. Deze mensen missen ook touwladders tot het systeem (om 1 of meerdere van bovengenoemde redenen), en hebben daarnaast extra (specifieke) hulp nodig om in het systeem te komen.
4. “Werkenden met extra aandacht”, waaronder deeltijders die meer willen werken. Deze groep werkt en is onderdeel van het arbeidsmarktsysteem maar zou meer willen werken. Daarnaast maken Flexwerker/ZZP’ers die duurzamer willen werken en zich willen ontwikkelen ook deel uit van deze groep.
Het arbeidsmarktsysteem NU: 2022
• Door gaten (14 systeemhobbels) in de weg van Leven Lang Ontwikkelen en Loopbruggen naar een (andere) Baan, kan “Ongekend Talent” en “De Nieuwe Klasse” niet goed meedoen/werken ! Werkenden met extra aandacht werken worden gehinderd door o.a. negatieve financiële prikkels en een gebrek aan eigen regie op bijvoorbeeld roosters.
• In het Akkoord van Python is duidelijk wat individuele werkgevers, werknemers- en werk-gevers organisaties (sociale partners), opleiders en overheid gaan doen om integraal de 14 systeemhobbels op te lossen. En dus samen een circulair arbeidsmarktsysteem te realiseren
Op weg naar een circulair arbeidsmarktsysteem voor IEDEREEN: wat staat er in 2025?
• De weg van Leven Lang Ontwikkelen met Loopbruggen naar een (andere) Baan is een stuk steviger. Er zijn nog wel enkele gaten (systeemhobbels) in deze overbruggingsperiode.
• “De Nieuwe Klasse” heeft een touwladder nodig om toegang te krijgen tot de circulaire arbeidsmarkt.
• “Ongekend Talent” heeft naast deze touwladders extra publieke hulp nodig om hen te begeleiden.
• “Werkenden met extra aandacht” krijgen steeds meer eigen regie (op roosters) en het loont steeds meer om meer te werken (systeemhobbels worden opgelost).
• Hoe steviger de circulaire arbeidsmarkt is, hoe meer mensen werken en van betekenis kunnen zijn, en hoe kleiner de tekorten op de arbeidsmarkt worden.
Een stevig circulair arbeidsmarktsysteem dat voor IEDEREEN staat; wat zien we in 2030?
• Alle 14 systeemhobbels zijn opgelost en er is een circulair arbeidsmarktsysteem.
• “Werkenden met extra aandacht” , “De Nieuwe Klasse” en, “Ongekend Talent” werken nu grotendeels; deze mensen staan niet langer aan de zijlijn.
Ben je geïnspireerd?
Wil je meer leren over De Verbeelding? Lees de uitgebreide versie: DE VERBEELDING
Heb je nu zelf de behoefte om NU iets te doen?
We zijn altijd op zoek naar partners. Ben je een werkgever, opleider of beleidsmaker en wil je meehelpen het systeem te veranderen? Neem dan contact met ons op. Stuur een bericht naar [email protected].