In de Volkrant verscheen op 10-02-2021 een artikel over het bezoek van Koningin Máxima aan de Proeftuin:

Nu door de aanhoudende lockdown banen verdwijnen, kan een overstap naar een andere branche aantrekkelijk zijn. Maar dan moet voor zij-instromers wel het systeem veranderen, vinden ze bij de Buitenboordmotor. ‘Stel de werkzoekende mens centraal.’ Robert Misset 10 februari 2021, 21:37

Jenny Cox (43) werkte als pensioenspecialist toen ze besloot haar hart te volgen. Maar de stap naar het onderwijs bleek gecompliceerd, als zij-instromer stuitte ze op onwrikbare regels. In het Amsterdamse Lloyd Hotel vertelt ze woensdag, onder toeziend oog van koningin Máxima, over haar ervaringen. ‘Ik begrijp dat het onderwijs bevoegde docenten voor de klas wil, maar ik struikelde over een gebrek aan diploma’s. Ik ben nu werkloos en heb te maken met uitkeringsinstantie UWV, ook weer een instituut met papiertjes. Dit moet niet te lang duren.’

Cox is een van de deelnemers aan een trainingsdag van de Buitenboordmotor. De ‘denk- en doetank’ streeft naar een veel flexibeler arbeidsmarkt, waarbij niet wordt gekeken naar de regels, maar naar de werkzoekenden. Meer dan 200 bedrijven, wetenschappers, onderwijsinstellingen, start-ups en werkzoekenden zijn bij de Buitenboordmotor aangesloten. Op deze woensdag is Máxima, via Zoom, op bezoek bij het ‘bootcamp’ van werkzoekenden en werkgevers.

Stel de mens centraal en niet het systeem, stelt voormalig bestuurder in het bedrijfsleven en het onderwijs Nienke Meijer, samen met financieel bestuurder Simone Heidema oprichter van de Buitenboordmotor. ‘Ongeduldige systeemveranderaars’, noemen ze zichzelf. ‘Door de automatisering zijn al veel banen verdwenen, het coronavirus heeft de crisis op de arbeidsmarkt versterkt’, zegt Heidema. ‘We zullen juist nu dogma’s moeten doorbreken om mensen aan werk te helpen.’

Hoe kan Jenny Cox haar droom vervolgen als docent Nederlands? ‘Ik mag dromen zonder de realiteit uit het oog te verliezen. Als ik nu een tweejarige opleiding kan volgen in combinatie met een betaalde baan, is het te doen. Maar ik kan me ook voorstellen dat mensen afhaken vanwege de financiële onzekerheid.’ Cox trof uiteindelijk een schooldirecteur die haar als stagiair lessen Nederlands laat geven.

Máxima, die tijdens het bootcamp indirect geregeld als gespreksleider fungeert, vraagt de initiatiefnemers of het leertraject voor instromers niet kan worden bekort. En, adviseert ze alle betrokkenen: breng de Buitenboordmotor breed onder de aandacht.

Het is waar de Buitenboordmotor zich druk over maakt: maar liefst 1,3 miljoen banen gaan verloren, terwijl in de ict, de zorg, het onderwijs en de techniek 1,4 miljoen mensen nodig zijn. In sectoren als de horeca, reis- en evenementenbranche heeft de coronacrisis hard toegeslagen. Duizenden Nederlanders zitten zonder werk en willen verhuizen naar andere sectoren. Maar hoe breng je iemand van de horeca naar de zorg? Of van een reisbureau naar de ict?

Arjan Veldkamp (38) stapte van ING over naar ict-bedrijf Inergy. Hij accepteerde een flinke loonsverlaging en verkocht zijn huis om kleiner te gaan wonen met zijn gezin. De Buitenboordmotor bracht de partijen bij elkaar, waardoor Veldkamp geruisloos van de ene naar de andere functie kon overstappen. ‘Ik kwam erachter dat ik als data-analist gelukkiger ben dan in mijn rol bij ING. Zie het als een nieuwe liefde. En ING wilde gelukkig actief meewerken.’

Het vergt een andere manier van denken in het bedrijfsleven, aldus Jan Kees Lampe, die Veldkamp bij Inergy binnenhaalde. ‘We moeten niet alleen kijken naar cv’s en diploma’s, maar veel meer de mens centraal stellen. Wat is je motivatie, je drive? Werkgevers moeten de competentie van personeelsleden net zo zwaar laten meewegen als hun opleiding en arbeidsverleden.’

Zo soepel als bij Veldkamp verloopt de transitie voor zij-instromers meestal niet, constateert de Buitenboordmotor. Meijer en Heidema noemen het de ‘loopbrug’, de manier waarop zij werkzoekende en werkgever, met steun van de Sociaal Economische Raad (SER), bij elkaar willen brengen. Meijer: ‘Die brug bestaat niet alleen uit een korte, modulaire scholing op maat en een transitieproces. Werkgevers en onderwijsinstellingen moeten hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen om met elkaar een nieuw systeem te bouwen voor de zij-instromers.’

Nu staat een medewerker uit de zorg die naar het onderwijs wil te vaak voor een gesloten deur. ‘We hebben onbedoeld een systeem gebouwd dat mensen vaak tegenwerkt bij het vinden van een andere baan’, zegt Meijer. ‘We kunnen niet tienduizenden mensen over de brug laten lopen, daarvoor is die nog te wankel.’ Heidema: ‘De overstapper staat altijd centraal. We kijken naar de essentie, wat iemand kan en wil, waar iemand van houdt en wat iemand nog kan leren.’

Wie gaat de omscholing en de transitie van baan naar baan betalen? Jan-Kees Lampe van Inergy vertolkt het dilemma van de meeste mkb-bedrijven. ‘Ik heb Arjan Veldkamp meteen duidelijk gemaakt dat hij bij ons minder ging verdienen dan bij ING. Zeker in de midden- en kleinbedrijven ontbreekt ook het geld om mensen actief te begeleiden bij omscholing.’ Heidema: ‘Er is een intersectoraal fonds nodig, waarin werkgevers, ministeries en andere partijen samen de benodigde middelen opbrengen. Want zeker het mkb kan dit niet alleen financieren.’

Nederland moet zijn reputatie als bruggenbouwer ook inzetten op de arbeidsmarkt, aldus de Buitenboordmotor. Heidema: ‘Uiteindelijk is het een impuls voor de economie, want zo houden we mensen aan het werk. Bovendien kunnen we via de loopbrug alle talenten laten doorstromen naar de ict, de zorg of het onderwijs.’ Meijer: ‘Er zijn al te veel rapporten verschenen die een stukje van de brug beschrijven. De coronacrisis dwingt ons snel te handelen.’