Artikel

Flexibel onderwijs – niet alleen de verantwoordelijkheid van onderwijsinstellingen 

Een leven lang leren, dat klinkt als een open deur en tegelijkertijd als een onmogelijke opgave. De Nederlandse overheid stimuleert een maatschappij waarin we een leven lang kunnen leren.

We leren de hele dag, op verschillende manieren. Enerzijds door te ervaren (bijvoorbeeld door werkplekleren) en anderzijds leren we formeel o.a. tijdens cursussen, inspirerende bijeenkomsten of tijdens een (beroeps)opleiding. Dit is van invloed op het uitoefenen van ons beroep, en het is steeds normaler om gedurende je loopbaan verschillende functies uit te oefenen of zelfs binnen verschillende sectoren actief te zijn op de arbeidsmarkt.  

Onderwijs krijgt dus een steeds langere rol in je leven. Beroepsopleidingen of delen daarvan zijn nu gedurende je hele loopbaan relevant in plaats van alleen in de startfase. Dit vraagt een andere kijk op beroepsonderwijs en een flexibeler onderwijssysteem. Een onderwijssysteem dat niet uitsluitend is ingericht op jonge studenten die doorstromen vanuit voortgezet onderwijs. Een onderwijssysteem dat zo is opgebouwd, dat het continu kan door ontwikkelen op basis van de vraag uit het werkveld.  Hierbij kun je denken aan flexibele instroommomenten, een modulair maatwerkprogramma dat in een willekeurige volgorde gevolgd kan worden en plaats onafhankelijk studeren.  

Om het onderwijssysteem aan te laten sluiten bij deze maatschappelijke ontwikkelingen hebben niet alleen onderwijsinstellingen iets te doen. Ook werkgevers moeten op een andere manier naar medewerkers kijken en de taken die in de organisatie uitgevoerd worden.   

Wat we met elkaar te doen hebben

Zowel onderwijsinstellingen, als werkgevers hebben iets te doen om het onderwijssysteem te flexibiliseren.  

Om echt flexibel en aansluitend beroepsonderwijs aan te kunnen bieden aan medewerkers die zich willen ontwikkelen, doorgroeien of overstappen zullen werkgevers en onderwijsinstellingen structureel vaker en effectiever met elkaar samen moeten gaan werken. Om de expertise in het onderwijs (op het gebied van didactiek en pedagogiek) goed aan te laten sluiten bij vakinhoudelijke ontwikkeling en kennis is een duurzame samenwerking nodig. De arbeidsmarkt van nu staat in sommige sectoren zo onder druk, dat het kansen biedt om die samenwerkingen op gang te brengen. Echter is het van belang na te denken hoe dit structureel en kwalitatief op kan worden gepakt. Sectoren blijven zich ontwikkelen en beroepsonderwijs moet daarop blijven aansluiten. Ook wanneer de arbeidsmarkt minder onder druk staat.  

Naast het investeren in een duurzame samenwerking tussen werkvelden en onderwijsinstelling hebben beide partijen ook intern iets te doen.  

Het flexibiliseren van beroepsonderwijs is ook een systeemverandering die gaat over leercultuur op de werkvloer, waarbij begeleiding bij leren als standaard is ingeregeld. Hoe ondersteunen collega’s elkaar bij het leren? En staat de organisatie open voor de inbreng van lerende medewerkers? Dit geldt niet alleen voor de werkomgeving van de student in de beroepsopleiding, ook de onderwijsinstelling en de docenten gaan hierin een ontwikkeling door.  

Voor docenten vraagt het ontwikkelen van dit onderwijssysteem ook iets anders. Ze krijgen een andere rol voor de klas, waarbij de leervragen uit de praktijk en de ervaring van de student centraler staan dan de aangeboden inhoud volgens de volgorde van de methode. Aandacht voor deze veranderlijke rol en het leren op de werkvloer als docent is hierbij cruciaal.  

Samenwerken vanuit gezamenlijk belang 

Samen DOEN! Vanuit de Buitenboordmotor zijn er 14 doorbraken benoemd. Doorbraak 11 gaat over superscholing en doorbraak 12 over succesvolle onboarding. Voor een gezonde arbeidsmarkt zullen we met elkaar flexibele scholing, een leven lang leren en een goede onboarding (link naar artikel over onboarding) moeten organiseren.  

Een gezonde en flexibele arbeidsmarkt is het gezamenlijk belang. Waarom? Omdat iedereen een plek verdient waar hij of zij kan leren, zich kan ontwikkelen en betekenis kan geven aan zijn/haar werk en leefwereld. Dit belang voor ogen houden, is nodig om het samen te kunnen DOEN. 

Wil je ook meedoen? Of ben je al vol op bezig met het ontwikkelen van een flexibel onderwijssysteem waar onderwijs en werkveld samenwerken? Neem gerust contact met ons op via [email protected]. Jullie verhaal kan betekenis geven aan vele anderen.