Arbeidsmarktkrapte is geen fact of life. Nederland lijdt aan systeemfalen. 

Vrijdag  21 maart vond de Top arbeidsmarktkrapte plaats waar 200 vertegenwoordigers van bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en brancheorganisaties en 5 kabinetsleden aanwezig waren! “De krapte is een fact of life waar Nederland mee moet leren omgaan”, zegt minister Van Hijum in zijn welkomstwoord. Na afloop laat  hij via LinkedIn  weten “Werkgevers moeten met minder mensen méér presteren… We kunnen niet heel veel meer mensen erbij toveren.” Toveren?  Er zijn 3,5 miljoen mensen die nu niet werken en dat wel willen en kunnen. Onzichtbaar door een falend systeem!  

Het personeelstekort loopt op tot ongeveer zevenhonderdduizend in 2026! Terwijl oplossingsrichtingen tijdens de Top vooral gingen over arbeidsproductiviteit, technologie en meer uren werken negeren we het echte probleem; Nederland hééft genoeg mensen, maar ziet ze niet. 

3,5 miljoen ongekende talenten – genegeerd door het systeem 

3,5 miljoen niet-werkenden, Ongekend Talent, bestaat officieel nauwelijks. Slechts iets meer dan 1 miljoen van hen staat geregistreerd als werkzoekend. De rest? Onzichtbaar in beleid en statistiek. 

Wie zijn dat? Zo’n 750.000 vrouwen die willen herintreden, maar vastlopen op een ‘gat’ in hun cv. 100.000 jongeren zonder diploma die niet staan ingeschreven bij een onderwijsinstelling. Meer dan een miljoen laaggeletterden die stranden op complexe sollicitatieprocedures. En bijna 200.000 mensen met een chronische aandoening die wél kunnen werken, maar structureel worden buitengesloten. TNO bevestigt: het probleem is niet dat deze mensen geen motivatie of vaardigheden hebben. Het probleem is dat het systeem vol drempels zit.ⁱ

De mensen achter de cijfers: Arnout en Qizhi 

Arnout Nederpelt, nu al 15 jaar succesvol werkzaam als Business Process Analyst bij ASML, werd jarenlang beoordeeld op zijn autisme in plaats van zijn talent. Hij hoorde dat hij ‘te slim’ was, of niet ‘goed genoeg communiceerde’. Toen eindelijk zijn kwaliteiten gezien werden en er kleine aanpassingen werden gedaan in de werkomgeving door Recharge Rooms (prikkelvrije ruimtes) en hij 40% thuis kon werken, kon hij al zijn talenten maximaal inzetten. Daardoor groeide zowel Arnout als ASML.   

Qizhi Liu kreeg jarenlang ‘nee’ te horen. Niet vanwege gebrek aan talent, maar door een ‘gat’ in haar cv waarin ze voor haar kinderen had gezorgd. Haar cv werd gezien als leegte, niet als kracht. Pas toen ze haar talenten inzichtelijk kon maken in een Persoonlijk Profiel, werd ze gezien en kon ze bewijzen wat al die afwijzingen hadden gemist. Inmiddels heeft ze een vervolgstudie afgerond en werkt ze als junior declarant bij KLG Europe.  

Arnout en Qizhi zijn geen uitzondering. Er zijn 3,5 miljoen mensen zoals zij die nog niet werken. 

Van systeemfalen naar een circulaire arbeidsmarkt 

De oplossing is een arbeidsmarkt die werkt voor iedereen. Een menselijke, circulaire arbeidsmarkt waarin talent leidend is en niemand wordt uitgesloten. 

Dat vraagt om 16 systeemdoorbraken door werkgevers, werknemers, opleiders en de overheid ⁱⁱ. De belangrijkste: stoppen met cv- en diplomadiscriminatie. Laat motivatie, leervermogen en praktijkervaring leidend zijn. Investeer in laagdrempelige toegang tot werk: Open Hiring, visuele contracten, begeleiding en scholing op maat. En zorg voor wetgeving die garandeert dat werken altijd loont. 

De economie van morgen vereist een arbeidsmarkt van morgen 

De energietransitie, vergrijzing en strategische investeringen in industrie en defensie vereisen veel  méér dan de meest genoemde oplossingen tijdens de Top van afgelopen vrijdag. Ze vragen om mensen!  

Het wegnemen van drempels voor  Ongekend Talent zorgt voor een stijging van arbeidsaanbod, die leidt tot miljarden economische groei komende jaren.  

Arbeidsmarktkrapte is geen ‘fact of life’. We hoeven niet heel veel meer mensen erbij te toveren. Als een kwart van de 3,5 miljoen mensen met Ongekend Talent wél kan werken hebben we het personeelstekort in Nederland opgelost!